4 / 52
4
5
Tematnumeru
JestPani założycielką fundacjiOmenaa Foundation,
której celem jestbudowaniewdzieciachpostawy tole-
rancji iwzbudzeniepozytywnego nastawieniawobec
odmienności kultur.CzyPanidoświadczenia zdzieciń-
stwa były inspiracją do podjęcia takiegowyzwania?
Wszystkiedziałaniacharytatywnewiążą się znaszymiemo-
cjonalnymiprzeżyciami iz tym jakzostaliśmywychowani.Dzięki
temu sąautentyczne. Jakokolorowadziewczyna,żyjącawkraju,
w którymprzeważa słowiański typurody,byłam siłą rzeczy
skazananaksenofobiczneoddziaływaniaze strony społeczeń-
stwa.Todoświadczenieukształtowałomnie jako silnąkobietę.
Dziś,dzięki swojejpozycjimedialnej,mogę zaangażować się
wdziałalność charytatywną, związaną zmoimiosobistymi
doświadczeniami zdzieciństwa.
Kiedy zakładałam swoją fundację–Omenaa Foundation,
zwróciłam siędoDorotyWellman, zpropozycjądołączenia
doRadyProgramowej fundacji.NacoDorotaprzystała iprzy-
znała, żebardzopopieraprojekt i fakt, że towłaśnie ja zajęłam
siędziałalnościąna rzecz tolerancji. Jestem jedną znielicznych
osóbw tymkraju,któremogąwypowiadać sięna tematbraku
tolerancji. Tylko jeślidoświadczymy czegośw życiu,możemy
zabieraćgłosw tym konkretnym temacie.
Dziś jestPani uznaną dziennikarką, bardzo aktywną
zawodowo, znająca swojąwartość. Czy taką pew-
ność siebie iwewnętrzną siłęmożnawypracować
Wywiad zOmenąMensah
Ome
naa
siłę i
złoto
oznacza
W NASTĘPNYM NUMERZE
Jak mądrze wybrać prezent
dla dziecka w wieku szkolnym?
Przygotowujemy się
do pierwszego wyjazdu na narty
Walczymy z sezonem grypowym
Wywiad numeru
4
Omenaa oznacza siłę i złoto.
Wywiad z Omeną Mensah
Rozwój dziecka
11
Wypraw(k)a na dobry początek
12
Dwujęzyczność jest ogromną szansą
14
Wychowanie przez czytanie
Zdrowy uczeń
18
Żywienie dzieci aktywnych fizycznie
22
Zdrowe zęby dziecka – wyzwanie
dla rodziców
24
Apteczka domowa
27
Przeziębienie czy alergia? Jak poznać
co dolega dziecku i jak mu pomóc?
32
Groźne kleszcze
36
10 kroków do wzmocnienia odporności
dziecka jesienią
38
Witamina D – niezbędna dla dziecka
41
Nawadnianie organizmu dziecka
42
Wstydliwy problem, czyli wszawica
od A do Z
Modny uczeń
44
Wybór butów dla dziecka
47
Gotowi na start!
2
18
19
Zdrowyuczeń
Dzieci– inaczejniżosobydorosłe– spontaniczniepodejmująaktywność
owysokiej intensywności. Ten fenomennie jestwpełniwyjaśniony,
ale tłumaczy sięgopotrzebą zainicjowania kaskadyprocesówbiologicznych,
którychefektem sąprocesywzrostoweorganizmu.Bodziecmechaniczny
jest czynnikiemnie tylkodeterminującymwzrost,ale również zapewnia
prawidłowyprzebiegprocesówmetabolicznychorazharmonijny rozwój
społeczny ipsychologicznydziecka.
Żywienie dzieci
aktywnych
fizycznie
N
iestety corazwięcejbadańprzedstawianiepoko-
jące statystykidotyczącenieprawidłowejmasy ciała
udzieci imłodzieży.Ogólnopolskiebadaniaprze-
prowadzoneprzez InstytutŻywności iŻywieniawykazały,
żewpopulacjimiędzy1.a18. rokiem życiaażu15,9%chłopców
i11,1%dziewcząt stwierdzononadwagę,aotyłośću4,4%chłop-
ców i3,4%dziewcząt.Nadmiernamasaciałaudzieci imłodzieży
wiąże sięzpoważnymikonsekwencjamizdrowotnymi,zarówno
wwieku rozwojowym, jak iwwiekudorosłym.Zdrugiej strony
wczesnaprofesjonalizacja i rozpoczynanie specjalistycznego
treningu zbytwcześnie sprawiają, żedzieci są angażowaneod
najmłodszych latw intensywny trening, trwający 10 iwięcej
godzin tygodniowo.Zwiększonywydatekenergetyczny zwią-
zany z aktywnościąfizycznąorazuczestniczeniew zawodach
sportowych,przyniewłaściwychnawykachżywieniowych,mogą
inicjowaćzaburzeniaodżywiania ibezpośredniowpływaćna stan
odżywienia,awdalszejkonsekwencji–prowadzićdo zaburzeń
rozwojowych.Zbadańwynika, żeproblemnadmiernejmasy
ciała jest równieniebezpieczny
co zbytniskamasa ciała iniedo-
żywienie.Żywieniewpływanie
tylkonaprawidłowywzrostorga-
nizmu,ale równieżmaprzełożenie
naprocesodnowy,możliwości
wysiłkowychoraz zmniejszenie
ryzyka kontuzji.Większość reko-
mendacjidlaaktywnychfizycznie
dzieci jestprzygotowywanaprzezekstrapolowaniewyników
badańzgrupydorosłych sportowcównagrupędzieci.Wciąż jest
niewiele informacjidotyczącychwpływu żywienianamłodych
zawodnikóworaz zwiększonego zapotrzebowaniaw tejgrupie
wiekowej, zwłaszczawmłodszychgrupachdzieci. Jednak czy
ekstrapolowaniewynikówbadańgrupydorosłychosóbnagrupę
dzieci jestodpowiednie?Należyprzecieżwziąćpoduwagęfizjo-
logiczne różnicepomiędzydojrzałymorganizmemadzieckiem…
Dzieci nie sąmłodymi dorosłymi!
Żywieniewgrupieaktywnychdzieci jestnakierowanenie tylko
naosiągnięcia sportowe,aleprzedewszystkimna zaspokojenie
potrzeb rosnącegoorganizmu,zwłaszczawokresach,kiedypro-
cesywzrostowegwałtownieprzyspieszają.Metabolizmorganizmu
dziecka jestnieco innyniżosobydorosłej, stądmogąwynikać
pewne różnicemiędzy rekomendacjamidlamłodych sportow-
cówazaleceniamidlaosóbdorosłychzaangażowanychw sport.
Jużw latach70.XXw.Erikkssonwykazałniższą aktywność fos-
fofruktokinazyorazobniżonypotencjałglikolitycznyudzieci
wwieku11–13 latwporównaniudoosóbdorosłych.
Zapotrzebowanie energetyczne
Żywieniedzieci imłodzieżyuprawiającej sport jestbardziejzło-
żoneniżuosóbdorosłych.Opróczzwiększonegozapotrzebowania
naenergię i składnikiodżywczecharakterystycznedlawybranej
dyscyplinysportuw ichplanieżywienia trzebauwzględnićpotrzeby
zmieniające sięwokresiedorastania.Aktywnośćfizycznamoże
znaczącozwiększaćzapotrzebowanieenergetyczne iodżywcze
młodegoorganizmu. Jeśliprzeliczymyzapotrzebowanienakilo-
grammasyciałaokazuje się, żedziecipotrzebują zdecydowanie
więcejenergiiniżosobydorosłe.Dodatkowowśróddzieci imło-
dzieżyobserwuje sięwyższywydatekenergetyczny związany
z treningiemniżudorosłychsportowców,sięgającynawet20–30%.
Energiadostarczonawpostacipożywieniazapewniaprawidłowy
przebiegprocesówmetabolicznychorazmabezpośredniwpływ
na stanodżywienia.Wysoki kosztenergetyczny ćwiczeńmoże
byćprzyczyną zaburzeńodżywiania, awdalszej konsekwencji
możeprowadzićdozaburzeń rozwojudziecka.Przeprowadzone
badaniaw różnychgrupachwiekowychwśród trenującychdzieci
wykazały, żepokrycie zapotrzebowania kalorycznegoniebyło
wystarczające.Nieodpowiedniapodażkalorycznawśródaktyw-
nychfizyczniedzieciwdłuższejperspektywie skutkujeniższą
TEKST:
WojciechZep
Zapotrzebowanie kaloryczneudzieci imłodzieży, IŻŻ
Grupa (płeć/wiek)
Masaciała (kg)
Zapotrzebowaniekaloryczne
Aktywnośćmała
Aktywnośćumiarkowana
Aktywnośćduża
Nakgm.c.
dzieci7–9
27
1600
1800
2100
56–78
chłopcy10–12
38
2050
2400
2750
54–72
dziewczęta10–12
37
1800
2100
2400
49–65
Nadmiernamasa ciałaudzieci imłodzieży
wiąże się zpoważnymikonsekwencjami
zdrowotnymi, zarównowwieku
rozwojowym, jak iwwiekudorosłym.
Żywieniewpływanie tylkonaprawidłowywzrostorga-
nizmu,ale równieżmaprzełożenienaprocesodnowy,
możliwościwysiłkoweorazzmniejszenie ryzykakontuzji.
Pamiętaj!
26
27
Zdrowyuczeń
?
Zaopatrz sięw syropnakaszeloraz środekdoodkażaniagar-
dła (wpastylkach, tabletkach,aeorozolach).Ponadtowdomo-
wej apteczcewartoposiadać lekprzeciwalergiczny (dostępny
w tabletkach i syropie)orazpreparatywapna.Zaopatrz się
wmałeopakowania solifizjologicznej–mogą sięprzydać się
doprzemywania ranyczyusuwaniaciałaobcego zoka.
Środki na oparzenia,
ukąszenia i dezynfekcyjne
Zakuppreparatdo stosowaniapooparzeniach.Przydać się
mogą teżpreparaty zawierającealoes.Zaopatrz sięw żel łago-
dzącypogryzienia iukąszeniaorazdo stosowaniapo stłucze-
niach.Wapteczcepowinna znajdować się równieżpęseta lub
zestawdousuwania kleszcza.Włóżwodęutlenioną i spirytus
salicylowy.Wartoposiadać równieżwdomowejapteczcezasypkę.
Środki ziołowe
Nie zawsze istniejekoniecznośćpodaniadziecku leków,nie-
kiedywystarczą inne środki,naprzykładzioła.Nabólebrzuszka
możepomócnapar z rumianku lubmięty.Przeciwgorączkowo
ipomocniew zwalczaniuprzeziębieniadziałanapar z lipy.
Działanieuspokajającemamelisa idziurawieczwyczajny.Działanie
wykrztuśnewykazujeprawoślaz,podbiałczy sosna zwyczajna.
Gdzie powinna znajdować się
apteczka
Ważne, abybyłaona łatwodostępnadladorosłych,by
wchwili zagrożenia życia lub zdrowiadzieckamóc szybko się-
gnąćpo konieczne rzeczy. Jednakmiejsce tomusibyć trudno
dostępnedladzieci, abyprzezprzypadek lub celowodziecko
nie sięgało samodoapteczki.Zatemapteczkamusi znajdować
siędośćwysoko lubbyćzamykana.Miejscepowinnobyć suche
iniewystawionenadziałaniepromieni słonecznych.Zuwagi
namożliwąwilgoć lepiejnieplanować apteczkiw kuchni czy
łazience.Nadmiernawilgoć,nasłonecznieniemogąnegatywnie
wpłynąćna trwałość leków.
Środkiumieszczonew apteczcepowinnybyćuporządko-
wane, łatwodostępne,widoczne.Najlepiej trzymać lekiwraz
zoryginalnymiopakowaniami iulotkami, żebyw każdej chwili
możnabyło sprawdzićdawkowanie leku.
Przeterminowane lekinależywyrzucaćdo specjalnychpojem-
nikóww aptekach.Nienależywyrzucać lekówdodomowych
koszyna śmieci.Warto również sprawdzać, jakdługodany lek
możebyćotwarty (zwłaszcza krople, syropy).
PODSTAWOWEZASADY
1.
Samapodawajdziecku leki jedynie kilkadni–
gdyniemapoprawy,koniecznie skonsultuj się
z lekarzem.
2.
Nawet lekibez receptypodanewnieodpowied-
niejdawce lubwnieodpowiednimwskazaniu
mogąbyć szkodliwedla zdrowia.
3.
Zawsze zanim podasz dziecku lek, sprawdź
terminważności substancji idokładnieprzelicz
dawkędowieku imasy ciaładziecka.
Dobrze zaopatrzona apteczka jestbardzoważnymelemen-
tem, którypomożew zachowaniubezpieczeństwa rodziny.
Wartozadbaćo jej skompletowaniewcześniej,abywmomencie
potrzebymóc szybko zniej korzystać.
lek.med.JoannaGładczak
Jeżeli twoje dziecko przewlekle choruje, zadbaj,
aby przynajmniej kilkudniowy zapas stałych leków
znajdował sięwapteczce.
Pamiętaj!
Regularnie sprawdzaj zawartość apteczki – naj-
lepiej co pół roku kontroluj, czy leki zamiesz-
czonew apteczce nie uległy przeterminowaniu.
Pamiętaj!
TEKST:
lek.med.JoannaGładczak
Przeziębienie
alergia
Przeziębienie
Jest chorobąwywołaną przez licznewirusy. Choroba
przenoszona jestdrogą kropelkowąwbardzo łatwy sposób
(np.podczas kaszlu, kichania).Wodpowiedzina atakwirusa
układ immunologicznyprzystępujedodziałania czegoefek-
tem jestmiędzy innymi katar.Wprzypadkuprzeziębienia katar
napoczątkuchoroby jest intensywny,przezroczysty,wodnisty,
a jego ilość jestbardzoduża.Nos jestzatkany,coznacznieutrud-
niadzieckuoddychanie i spanie.Wydzielina spływapo tylnej
ścianiegardłapowodująckaszel.Z trwaniemchorobyzmieniają
sięcechykataru, staje siębardziejgęsty, spada jego ilość, zabar-
wieniezmieniakolornabiały.Gdykatar staje siężółty lubzielony
może to świadczyćonadkażeniubakteryjnym.
Podczasprzeziębieniaudzieckanajczęściejpojawiają się rów-
nież inneobjawy–bólegardła,bóległowy,uczucie rozbicia,
stanypodgorączkowe.
Objawy alergii
Alergia jest spowodowananieprawidłową reakcjąukładu
immunologicznego, który substancjeniegroźne traktuje jak
intruza.Wwyniku tegoorganizm alergikauwalnia substancje
chemiczne,którepowodująobrzękbłony śluzowejnosa.Zatem
czy
W okresie jesienno-zimowym katar to najczęstszadolegliwość, któradokucza
dziecku.Możebyć objawem zarównoprzeziębienia, jak ialergiiwziewnej.
Jak zatem rozróżnićprzyczynędolegliwości i jak leczyć chorobę?
Podczasprzeziębieniaudzieckanajczęściejpojawiają
się również inneobjwy–bólegrdła,bóległo y,uczu-
cie rozbici, stanypodorączkowe.
Pamiętaj!
Jak poznać
co dolega dziecku
i jak mu pomóc?