41 / 52
39
Co to te witaminy?
Witaminy to związki organiczne niezbędne do prawidło-
wego funkcjonowania każdego organizmu. Pełnią one istotną
rolę w przebiegu wielu procesów metabolicznych. Ich ważną
rolę odkryto nie tak dawno, bo dopiero na początku ubiegłego
wieku, a warto wiedzieć, że nasz rodak Kazimierz Funk przyczy-
nił się do rozwoju nauki dotyczącej witamin. Nawet ich nazwa
wywodząca się z języka łacińskiego (łac. vita – życie) pokazuje,
jak ważne są one dla każdego człowieka. Witaminy dzielimy na te
rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K) i rozpuszczalne w wodzie
(m.in. witaminy z grupy B, witamina C).
A czym jest witamina D
i jakie są jej zadania?
Witamina D to grupa związków chemicznych rozpuszczalnych
w tłuszczach. Działanie tej grupy związków coraz częściej jest
porównywalne bardziej do hormonów niż witamin, gdyż ilość
funkcji i udział w procesach metabolicznych jest bardzo szeroki.
Głównym zadaniemwitaminy D jest regulacja gospodarki wap-
niem i fosforem. Witamina D umożliwia prawidłowe wchłanianie
się wapnia oraz fosforu z przewodu pokarmowego, co wpływa
na budowę kości oraz zębów. Niedobór może doprowadzić
między innymi do krzywicy, osteomalacji, osteoporozy czy pro-
blemów z uzębieniem.
Ale to nie wszystkie jej działania. Witamina D pomaga walczyć
z infekcjami. Wpływa także na zwiększenie liczby i siły komórek
mięśniowych. Oddziałuje na prawidłowe działanie układu nerwo-
wego. Badania wykazały, że brak tej witaminy może przyczyniać
się do rozwoju cukrzycy, niektórych nowotworów oraz chorób
sercowo-naczyniowych.
Czy rzeczywiście grozi nam
niedobór witaminy D?
Niestety według przeprowadzonych badań w polskim spo-
łeczeństwie niedobór tej witaminy dotyczy nawet 90 procent
populacji! Przyczyną niedoboru jest zbyt małe spożycie witaminy
oraz zbyt mała ekspozycja na słońce. Objawy niedoboru mogą
być niecharakterystyczne lub przebieg może być bezobjawowy.
Jakie mogą być skutki
niedoboru witaminy D?
Niedobór u dzieci i młodzieży grozi głównie krzywicą. U doro-
słych rozmiękaniem kości i osteoporozą. Ponadto mogą pojawiać
się mniej charakterystyczne objawy: zniekształcenia sylwetki,
osłabienie siły mięśniowej, zmiany skórne. Obniżeniu ulega
odporność, przez co znacznie łatwiej dochodzi do rozwoju infek-
cji. Pojawia się osłabienie. Ponadto niedobór witaminy D może
zwiększać ryzyko zachorowania na niektóre choroby, między
innymi cukrzycę typu 1, chorobę Leśniowskiego-Crohna. Wzrasta
ryzyko zachorowania na niektóre nowotwory i choroby układu
sercowo-naczyniowego, na przykład zawał serca czy udar mózgu.
P a m i ę t a j !
Witamina D umożliwia prawidłowe wchłanianie
wapnia oraz fosforu z przewodu pokarmo-
wego, co wpływa na budowę kości oraz zębów.
amiętaj!
Źródła witaminy D
Mamy dwie możliwości pozyskiwania witaminy D. Pierwszym
źródłem witaminy jest dieta. Niestety bogactwo witamin nie
znajduje się w produktach powszechnie i chętnie spożywanych
przez dzieci w polskim społeczeństwie.
Produkty bogate w witaminę D:
trany i oleje rybne,
ryby morskie,
wątroba,
jaja.
Drugim źródłem jest synteza witaminy D w skórze. W warun-
kach fizjologicznych witamina D powstaje głównie w skórze
po ekspozycji na słońce. Jednak powszechne używanie filtrów
uniemożliwia właściwie jej syntezę (stosowania kremów z fil-
trem ochronnym SPF15 powoduje spadek syntezy aż o 99%).