Życie Szkoły

www.zycieszkoly.com.pl

do sytuacji, ponieważ mają zaburzone umiejętności prze-

strzenne. Nie mają pamięci fotograficznej, nie rozumieją

obrazów, na przykład wykresów, schematów. Wszystko

trzeba im tłumaczyć słowami.

■

Brak umiejętności posługiwania się mową ciała, gestyku-

lacją, mimiką, brak naturalnych reakcji ciała, wyrażania

uczuć mową ciała. Z tym związana jest również nieumiejęt-

ność odczytywania mowy ciała innych ludzi, niemożność

zrozumienia ich intencji czy zamiarów. Prowadzi to do

niepewności w kontaktach społecznych, obawy przed

takimi kontaktami i zaniechaia ich.

Zapewne większości z nas trudno zrozumieć, jak uczeń

czytający z niezwykłą łatwością, zafascynowany literami

i tekstem, nie potrafi zrozumieć czytanego tekstu. Zjawisko

to wystepuje, u dzieci z syndromem hiperleksji.

Hiperleksja należy do grupy NLD –

Nonverbal LearningDisa-

bilities

, czyli trudność w przetwarzaniu informacji, nazywana

jest też zaburzeniami typu niewerbalnego. Hiperleksja może

współistnieć z innymi nieprawidłowościami, np. z całościowy-

mi zaburzeniami rozwoju, rzadko występuje samodzielnie.

Z uwagi na skalę występowania od kilku lat zainteresowa-

nie hiperleksją rośnie, wciąż jednak istnieje trudność z dia-

gnozowaniem tego zaburzenia. Istotnym problemem jest

brak możliwości dostosowania bieżących kategorii diagno-

stycznych oraz wciąż zbyt niski poziomwiedzy i brak szcze-

gółowych badań w tym obszarze.

Podłoża hiperleksji

Badacze przedmiotu dotychczas nie wskazali jednoznacz-

nie źródła tego zaburzenia. Dominują trzy główne teorie do-

tyczące formy zaburzenia, jakie stanowi hiperleksja. Pierwsza

z nich mówi, że jest to rodzaj zaburzenia uczenia się, druga,

iż mamy do czynienia z wadą neurologiczną, trzecia nato-

miast wskazuje na całościowe zaburzenia rozwoju.

p s y c h o l o g i a w s z k o l e

Hiperleksyjne zaburzenia

wuczeniu się języka

Hiperleksyjne zaburzenia koordynacji

wzrokowo-przestrzennej

Definicja

Zaburzenia w ekspresji mowy występujące

pomimo dobrego zapamiętywania

mechanicznego. Rozwój języka jest opóźniony,

echolaliczny, perseweracyjny. Problemy

z rozumieniem ogólnego znaczenia poza

treścią mechanicznie odtwarzaną z pamięci.

Objawy przypominające autyzm.

Występują opóźnienia ruchowej koordynacji

wzrokowo-przestrzennej, a także pragmatyczne

zaburzenia mowy w obszarze wyrażania

i interpretacji aspektów doświadczeniowych

języka i środowiska.

Objawy przypominające zespół Aspergera.

Charakterystyczne objawy

Problemy z rozumieniem czytanego tekstu –

mogą nie ujawniać się zbyt wcześnie z powodu

dobrej pamięci. Tworzenie powierzchownych

skojarzeń, z których wynikają odpowiednie

następstwa. Niedojrzałość, nieświadomość

cudzych reakcji oraz brak zastanowienia się

nad konsekwencjami własnych zachowań.

Trudności ze skupianiem uwagi i impulsywność,

które można przypisać zaburzeniom języka.

Kłopoty z szybkością przetwarzania informacji.

Objawy autystyczne ustępująwraz

z poprawąmowy.

Kolejność liter i słówmoże być odwracana,

co nie ma wpływu na rozumienie czytanego

tekstu, które jest na dobrympoziomie.

Występują kłopoty z wypełnianiem arkuszy

oraz z przepisywaniem tekstu z tablicy lub

książki. Charakterystyczny jest brak organizacji

i impulsywność, jak również brak percepcji

społecznej, problemy z odczytywaniem

wskazówek niewerbalnych. Skłonność

do powtarzania tych samych błędów,

bez wyciągania wniosków z poprzednich

doświadczeń.

Sposoby zapobiegania

oraz dostosowania

wymagań

Potrzeba zastosowania natychmiastowej

i intensywnej terapii językowej. Wraz z poprawą

języka nastąpi integracja uczenia języka

i umiejętności społecznych. Ważne, aby terapia

była prowadzona dokładnie i długotrwale.

Należy położyć mniejszy nacisk na umiejętność

czytania na głos, a skupić się na czytaniu ze

zrozumieniem.

Należy unikać podejścia typowo wzrokowego,

lepiej jest wykorzystać głośne czytanie.

Wskazana jest rozmowa z dzieckiemprzy

wykorzystaniu zadań percepcyjnych.

Nie należy wymagać przepisywania tekstu

z tablicy. Odpowiedzi pisemne można

zastąpić formą ustną, warto nagrywać

wypowiedzi. Stosować modyfikację

zachowania poznawczego w celu zmniejszenia

impulsywności. Należy pamiętać o potrzebie

uczenia umiejętności społecznych, która ma na

celu zwiększenia percepcji społecznej.

Tabela 1