Życie Szkoły

23 / 52

21
Hiperleksja dzieli się na dwa podtypy: zaburzenia w ucze-
niu się języka oraz zaburzenia koordynacji wzrokowo-prze-
strzennej.
Jak można pomóc?
Pomoc dzieciom z hiperleksją, im wcześniej udzielona,
tym efektywniejsze skutki może przynieść. Dlatego warto
reagować:
■ w momencie zaobserwowania opisanych symptomów
warto porozmawiać z rodzicami na temat
konieczności przeprowadzenia badań
w poradni psychologiczno-pedago-
gicznej,
■ zapewne dziecko po uzyskaniu
diagnozy będzie brało udział
w terapii organizowanej
przez poradnię, warto jed-
nak również w szkole zorga-
nizować tego typu pomoc.
M. Mieszkowicz proponuje
zastosowanie następujących
ćwiczeń:
• w zakresie świadomości fo-
nologicznej:
– kształtowanie umiejętności świa-
domego różnicowania i wyodrębniania
głosek z zachowaniem ich sekwencyjności wwyrazie,
– rozwijanie pamięci słuchowej w celu odtwarzania
dłuższych ciągów wyrazowych, połączeń logiczno-
-gramatycznych,
– tworzenie i rozumienie rymów,
– manipulowanie fonemami i sylabami (usuwania,
dodawania).
• w zakresie sfery metafonologicznej:
– zamiana głosek i sylab w wyrazie,
– tworzenie nowych słów poprzez dodanie lub od-
rzucenie sylaby,
– tworzenie nowych słów poprzez przestawianie sylab,
– rozbudowywanie wyrazów poprzez dodawanie do
wyrazów krótkich innych sylab.
• w sferze metasyntaktycznej należy stosować ćwi-
czenia polegające na kodowaniu i dekodowaniu zdań
dowolną sylabą. Zadaniem ucznia jest odszyfrowywanie
wypowiadanego zdania, w którym w poszczególnych
słowach brak pierwszej głoski.
• w zakresie logicznego myślenia:
– podawanie słów przeciwnych,
– łączenie czasowników z przyimkiem i rzeczownikiem,
tworząc jednocześnie relacje przestrzenne,
– układanie wyrazów, zdań, opowiadań z rozsypanek
literowych, sylabowych i wyrazowych,
• W zakresie ogólnego rozwoju mowy wykorzystaj za-
bawę z onomatopeją. Taka forma zalecana jest dla
dzieci młodszych, ale możesz również wykorzystać
ją w szkole, pracując z uczniem, który ma dodatkowe
problemy z nawiązaniem kontaktów społecznych. Taka
zabawa wpływa na pozytywną atmosferę i relacje.
Pamiętaj o zasadzie stopniowania trudności!
■ Jako uzupełnienie stosuj formy terapii behawioralnej,
pamiętaj, że hiperleksja może występować
wspólnie z innymi zaburzeniami (całościo-
we zaburzenia rozwojowe, co wymaga
specjalistycznej terapii, którą moż-
na realizować w szkole w oparciu
o formy behawioralne), a w przy-
padku braku odpowiedniej dia-
gnozy może doprowadzić do
różnorodnych negatywnych
konsekwencji, np. w zachowa-
niu dziecka: negatywizm szkolny.
Zatem dostosuj formę terapii do
indywidualnej sytuacji dziecka.
Nie powinniśmy lekceważyć symp-
tomów powodujących upośledzenie
w obszarze zdolności niewerbalnego uczenia się,
ponieważ mogą one być wynikiem całościowych zaburzeń
rozwojowych lub też samodzielnie występującej hiperleksji.
W razie jakichkolwiek wątpliwości powinniśmy niezwłocz-
nie zasięgnąć opinii odpowiedniej instytucji. Brak diagnozy
ucznia oraz odpowiednich działań terapeutycznych mogą
doprowadzić do wielu nieprawidłowości w zakresie funk-
cjonowania dziecka.
Aleksandra Kubala – Kulpińska
Pedagog, specjalistka z zakresu pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej
oraz terapii pedagogicznej. Pracuje jako pedagog szkolny
wZespole Szkolno-Przedszkolnymnr 1 w Piekarach Śląskich,
prowadzi terapię pedagogiczną i opracowuje szkolenia dla nauczycieli.
p s y c h o l o g i a w s z k o l e
Przypisy:
1. Łajkowska A. Upośledzenie zdolności niewerbalnego uczenia się,
,1024265,page,2,title,Uposledzenie-zdolnosci-
niewerbalnego-uczenia-sie,wid,15666224,wiadomosc.html
2. Na podstawie:
logopedyczna/ksztaltowanie-mowy/22/hiperleksja-trudnosc-
w-przetwarzaniu-informacji.html
3. Na podstawie: Elliott J., Place M. Dzieci i młodzież w kłopocie.
Poradnik nie tylko dla psychologów. WSiP, Warszawa 2000.
Nie powinniśmy
lekceważyć symptomów
powodujących upośledzenie
w obszarze zdolności niewerbalnego
uczenia się, ponieważ mogą one być
wynikiem całościowych zaburzeń
rozwojowych lub też samodzielnie
występującej hiperleksji. W razie
jakichkolwiek wątpliwości powin-
niśmy niezwłocznie zasięgnąć
opinii odpowiedniej
instytucji.