Życie Szkoły

k ą c i k m a ł e g o o d k r y w c y

www.zycieszkoly.com.pl

Co będzie się działo dalej?

Woda zacznie rozpuszczać

poszczególne kolory. Inaczej mówiąc, zacznie rozdzielać je

na kolory podstawowe, z których powstały. A które kolory

należą do podstawowych? Te, które pod wpływemwody sta-

wały się tylko coraz jaśniejsze, ale wciąż pozostały jednym

i tym samym kolorem (niebieski, żółty, czerwony). Kolor

pomarańczowy rozdzieli się na żółty i czerwony, oletowy

– na czerwony i niebieski. Niezwykle ciekawy efekt odkryw-

cy dostrzegą w przypadku koloru czarnego. Otóż okaże się,

że składa się on z dużej liczby różnych kolorów,

m.in.

nie-

bieskiego, różowego, zielonego, oletowego, granatowe-

go. Nie będzie tylko koloru czarnego!

Jak to wyjaśnić?

W poszczególnych pisakach znajduje

się kolorowy tusz. Czerwony, niebieski i żółty należą do ko-

lorów podstawowych. Z tych właśnie barw można otrzy-

mać wszystkie inne kolory, czyli gamę kolorów. I właśnie

na tej zasadzie działa kolorowa drukarka atramentowa.

A czy drukarka będzie działała, jeśli zabraknie w niej czarne-

go atramentu? Tak, ponieważ czarny kolor zostanie utwo-

rzony z trzech innych: z niebieskiego, żółtego i czerwonego.

A to ciekawe...

Pierwsze farby i barwniki otrzymywano z zasobów natu-

ralnych, takich jak gliny, rudy i rośliny. Już dawno temu

odkryto, że z kwiatów krokusów, a dokładniej z ich pręci-

ków, można uzyskać piękny żółty barwnik. Z kolei ponad

3000 lat temu Fenicjanie odkryli sposób otrzymywania

wyjątkowo pięknego odcienia czerwieni, zwanego pur-

purą tyryjską. Ten barwnik uzyskiwano przez miażdżenie

pewnego gatunku morskich ślimaków. Szaty w kolorze

purpury tyryjskiej mogli nosić tylko cesarze.

Sposób na plamę z soku wiśniowego

Znajomość właściwości niektórych powszechnie używa-

nych produktów spożywczych pozwoli wykorzystywać je

nie tylko w kuchni, ale także... w łazience czy pralni. Dodat-

kową ich zaletą jest to, że są bezpieczne i tanie. Do takich

produktów należy między innymi sól kuchenna. Za jej po-

mocą można pozbyć się świeżej plamy z soku wiśniowego,

trudnej do usunięcia podczas zwykłego prania.

Do wykonania eksperymentu potrzebne będą:

kilka kropli soku wiśniowego;

łyżeczka;

bawełniana tkanina;

sól kuchenna.

Za pomocą łyżeczki zanurzonej w soku wiśniowym na-

leży nanieść na tkaninę kilka kropli soku, aby powstała

plama. Następnie należy posypać plamę dość grubą war-

stwą soli kuchennej i obserwować, co się będzie działo

z solą i plamą.

Co zauważąmali odkrywcy?

Po krótkim czasie sól zmie-

ni swoją barwę z białej na lekko czerwoną. Plama zniknie

z tkaniny.

Jak to wyjaśnić?

Sól składa się z kryształków nazywanych

chlorkiem sodu, które mają zdolność mocnego przyciągania

cząsteczek wody. A ponieważ w tej sytuacji między cząstecz-

kami wody znajdują się cząsteczki czerwonego barwnika,

więc wraz z wodą cząsteczki soli będą zabierały barwnik

z tkaniny. To dlatego plama zacznie znikać. Niestety spra-

wa nie będzie już taka prosta, gdy plama z soku wiśnio-

wego będzie nieświeża, to znaczy sucha. Wówczas sama

sól nie wystarczy, gdyż bez wody nie zdoła oderwać czą-

stek czerwonego barwnika od tkaniny. Pozostaje moczenie

w wodzie i użycie mocniejszych środków, a to już raczej za-

danie dla mamy.

A to ciekawe...

Plamy znikają także za sprawą innych odplamiaczy natu-

ralnych, takich jak cytryna. Za pomocą jej soku poradzimy

sobie z wyjątkowo trudnymi plamami, np. z leśnych czar-

nych jagód. Ale uwaga! Cytryny można użyć do umycia

rąk poplamionych jagodami albo usunięcia plam z białej

tkaniny. Z kolorowej tkaniny plamy też mogą być w ten

sposób usunięte, ale jednocześnie tkanina się odbarwi.

Alina Jakubowska

Szkoła Podstawowa nr 2 im. kpt. Władysława Wysockiego

w Bielsku Podlaskim

Literatura:

Dupre B., Leksykon szkolny – nauka i technika,

Wydawnictwo„Delta W-Z”, Warszawa 2010.

Gellersen R., Velte U., Bardzo pomysłowe eksperymenty,

Wydawnictwo Jedność, Kielce 2013.

Kothe R., Eksperymenty – księga młodych odkrywców,

Wydawnictwo Debit, Bielsko-Biała 2010.

Molinari I., Przewodnik młodego odkrywcy, Wydawnictwo

Franciszkanów„Bratni Zew”, Kraków 2010.

O’Hare M., Skamieniałość z chomika. Zrób to sam!,

Wydawnictwo Insignis, Kraków 2011.

Saan A., 365 eksperymentów na każdy dzień roku,

Wydawnictwo REA, Konstancin-Jeziorna 2002.